تکنولوژی اتریوم، بیانبی و ترون کهنه و توان لازم برای اجرای وظایف امروزی بلاکچین ندارند. به همینخاطر ما شما را به شبکه سویی معرفی میکنیم که: سریعتر، ارزانتر، و برای آینده ساخته شده است.
اما چگونه؟
راز سویی در طراحی نوآورانه آن نهفته است: پردازش موازی، یک مدل شَیگرا و زبان برنامه نویسی موف/موو (Move). در حالی که بلاکچینهای سنتی تراکنشها را یکه به یک (مانند جاده تک بانده) پردازش میکند؛ سویی یک بزرگراه چند بانده تخصیص یافته میکند. به همینخاطر در اجرای بیش از 100 هزار تراکنش در ثانیه ابرو خم نمیکند.
برای فهم بیشتر شبکه سویی، در این پست همه چیز را برای یک فرد مبتدی توضیح میدهیم.
شبکه سویی چیست؟
شبکه سویی (SUI) یک بلاکچین لایه 1 است که برای پردازش تراکنش تقریباً آنی و کامزد پایین ساخته شده است.
(سویی یا سوئی در زبان جاپانی/ژاپنی به معنای آب است. و این کلمه الهام بخش برای تیم سازنده شبکه سویی بوده است. بعضیها آن را سوی تلفظ میکند. اما؛ تلفظ درست آن سویی است)
نوآوری اصلی سویی در مُدل داده منحصر بهفرد شیگرا و استفاده از زبان برنامه نویسی موف (Move) نهفته است. این نوآوری امکان مقیاسپذیری بالا و پردازش موازی ترکنش ها را فراهم کرده — سرعت و کارایی تراکنشها را بهطور قابل توجه افزایش میدهد.
(به دلیل اهمیت مدل شیگرا، این عبارت را در بخش جداگانه توضیح میدهیم)
شبکه سویی برای اجرای موازی، نهایی شدن (Finality) فوری تراکنشها و مقیاسپذیری بهینهسازی شده است. به همین دلیل، این شبکه انتخاب برتر برای توکنهای غیرقابل معاوضه (NFT)، دیفای، و بازیها میباشد.
این شبکه اسم توکن بومی خود را نیز سویی (SUI) انتخاب کرده است که از آن در موارد زیر استفاده میشود:
- پرداخت کارمزد تراکنش
- استیکینگ
- حکومتداری (Governance)
تاریخچه کوتاه شبکه سویی
سویی توسط میستن لبز (Mysten Labs)، که توسط کارمندان سابق مِتا (فیسبوک در آن زمان) تاسیس شده است، ساخته شده است. این کارکنان قبلاً روی همین پروژه به نام لیبرا و بعداً دیم و زبان برنامه نویسی موف کار میکرد.
بهطور خیلی خلاصه پروژه سویی مراحل زیر را در سالهای بین 2018 تا 2023 طی کرده است:
- 2018: متا (که قبلاً فیسبوک نام داشت) پروژه لیبرا را با مدیریت دیوید مارکوس آغاز میکند و هدف آن ایجاد یک سیستم پرداخت دیجیتال جهانی است.
- 2020: لیبرا به دیم تغییر نام میدهد اما با موانع نظارتی فزایندهای روبرو میشود و در نهایت کنار گذاشته میشود.
- 2022: توسعهدهندگان اصلی دیم — از جمله ایوان چنگ، سم بلکشیر و آدنیی ابیودون — میستن لبز را راهاندازی میکنند و به طراحی SUI روی میآورند.
- 2023: شبکه اصلی SUI راهاندازی میشود و به سرعت بیش از یک میلیون آدرس فعال را جذب میکند و مقیاسپذیری بالا و کارمزدهای پایین و ثابتی را نشان میدهد.
قبلا ذکر کردیم که تیم سازنده سویی کارمندان متا بودند. تخصص ترکیبی این تیم در رمزنگاری، سیستمهای توزیع شده، و توسعه بلاکچین نقش مهم در طراحی سویی به عنوان بلاکچین نسل بعدی ایفا کرده است. تجربه این تیم در متا به آنها کمک کرد تا بلاکچینِ بسازند که سرعت، امنیت، و دسترسی توسعهدهندگان را در اولویت قرار دهند.
مدل شیگرا شبکه سویی
برعکس بلاکچینهای سنتی، شبکه سویی هر چیز را به عنوان یک شی (Object) در نظر میگیرند. در اینجا بیان میکنیم که چرا این مدل یک تکنولوژی انقلابی است.
اشیا چیست؟
در شبکه سویی؛ هر قطعه دادهای که نیاز به ذخیره، تغییر یا انتقال در سیستم داشته باشد، میتواند به عنوان یک شی در نظر گرفته شود.
این مُدل برخلاف سولانا و شبکه تون است که حساب محور است؛ و حسابها است که دادهها و کُد را نگهداری میکند.
در نظر گرفتن داراییهای درون زنجیرهای در شبکه سویی به عنوان اشیا به جای حسابها — مالکیت مستقیم و کاهش انرژی محاسباتی (کمپیوترهای شبکه) را ممکن میسازد. این امر سبب میگردد ساختار بلاکچین سادهتر شده و نیاز به مکانیزمهای ذخیرهسازی پیچیده مانند بلاکچین سنتی نباشند.
رویکرد این شبکه برای انافتیها، داراییهای توکنیزه شده، و داراییهای دیجیتالی درون بازی ایدهآل بوده و امکان ذخیرهسازی، بازیابی و دستکاری کارآمدتر داراییها را فراهم میکن.
اضافه از همه؛ مدل شیگرا کار برنامهنویسان را نیز سادهتر میسازد. در این مُدل برنامه نویسان میتواند راحتتر اپلیکیشن ساخته و با برنامههای غیرمتمرکز تعامل برقرار کند.
انواع اشیا در شبکه سویی
بهطور کلی اشیا در بلاکچین سویی به سه قسمت تقسیم میگردد:
- اشیا متعلق به یک آدرس: این اشیا متعلق به آدرس یک کاربر به عنوان مالک بوده و فقط مالک میتواند کنترل کند. این اشیا میتوانند داراییهایی مانند سویی، توکنهای روی این بلاکچین، و داراییهای موجود در یک بازی را باشند. از این که فقط دارنده آن میتواند تغییر یا انتقال دهند، امنیت آنها حفظ میگردد. انتقال اشیا متعلق به یک آدرس نیاز به مکانیزم اجماع نداشته و سرعت تراکنش آن فوقالعاده بالا و کمتر از نیم ثانیه است.
- اشیا مشترک: این اشیا تا زمانیکه در کنترل یک شخص قرار نگرفته است، دارایی مشترک بوده و برای انتقال آن نیاز به اجماع است. یعنی توسط چندین نفر قابل دسترس و قابل تغییر است. فروشگاههای آنلاین، لیست پیشتاز در بازیها، صرافیهای غیرمتمرکز، دیفای، و… از نمونههای آنها است. در این نوع داراییهای چندین نفر دسترسی داشته و برای انتقال آنها به همگامسازی و اجماع نیاز دارند.
- اشیا تغییرناپذیر: این اشیا فقط برای خواندن بوده و منطق طرح پشت برنامههای کاربردی در سویی هستند. پس از استقرار، آنها در جای خود قفل میشوند و قابل تغییر نیستند تا شفافیت و ثبات را تضمین کند. توسعهدهندگان از این بستهها برای تعریف رفتار قرارداد هوشمند استفاده میکنند و اطمینان حاصل میکنند که قوانین در تمام تعاملات کاربر قابل اعتماد باقی میمانند.
خلاصه تقسیم بندی اشیا را در جدول زیر میبینید:
نوع شی | توضیحات | مثال |
---|---|---|
متعلق به یک آدرس | دارای یک مالک بوده و فقط مالک آن میتواند تغییر دهد | انافتی، توکن |
مشترک | در دسترس چندین کاربر بوده و می تواند در تغییر آن سهم بگیرد | استخر، صرافی غیرمترکز |
تغییرناپذیر | پس از اینکه منتشر شد، قابل تغییر نیست | قراردهای هوشمند و سندهای شبکه |
ویژگیهای برتر سویی
سرعت خیرهکننده و پردازش موازی
بلاکچین سویی سرعت خیرهکنندهای دارند. در یک آزمایش با 100 اعتبار سنج توزیع شده در کشورهای مختلف سویی توانست 270٬000 تراکنش را در یک ثانیه پردازش کند. علاوه از آن؛ نهایی شدن تراکنشها هم تعجب آور بود: کمتر از نیم ثاینه.
برخلاف بلاکچینهای سنتی مانند اتریوم و بیتکوین که تراکنشها را یک به یک پردازش میکند، سویی میتواند بهطور همزمان (موازی) هزاران تراکنش را در ثانیه اجرا کند.
چطوری؟
به دلیل اینکه اشیای متعلق به یک آدرس (قبلا بحث کردیم) نیاز به اجماع ندارند، هر اعتبارسنج میتواند مستقلانه این نوع تراکنشها را اجرا کند. و اکثر تراکنشها نیز مربوط به این نوع اشیا است.
پس از اجرا، نودها (گرهها) همگامسازی میشوند تا روی یک وضعیت جهانی مشترک که منعکسکننده تمام تراکنشهای پردازششده است، توافق کنند.
مقیاسپذیری بینظیر
سویی بهطور افقی مقیاس پذیر است.
یعنی؟
به هر اندازه که تعداد نود (Node) بیشتر گردد به همان اندازه ظرفیت بلاکچین افزایش یافته و میتواند در یک ثانیه تراکنشهای بیشتری را اجرا کند. چون اکثر تراکنشها متعلق به یک آدرس است، نیاز به اجماع نیست. و نودهای بیشتر مقیاسپذیرتر میسازد.
این ویژگی ایدهآل بلاکچین سویی برای استفاده فرکانس بالا مانند گیمینگ، انافتی و تراکنش از یک آدرس به آدرس است.
اضافه از آن؛ چون ازدحام وجود ندارد و پردازش سریع است، کارمزد تراکنش نیز پایین باقی میماند.
قابلیت همکاری و ترکیبپذیری
قابلیت همکاری یا تعامل پذیری به این معنا که یک بلاکچین بتواند با بلاکچین دیگر ارتباط بگیرند. سویی با ادغام پروتکلهای پُل بومی (Native Bridge) و پروتکلهای بیرون زنجیرهای (Cross-Chain) به قابلیت همکاری دست مییابد. این پروتکلها به سویی اجازه میدهد که بدون اعتماد با چندین بلاکچین — از جمله اتریوم، بیتکوین و سولانا — تعامل کند.
قابلیت ترکیبپذیری به این معنا است که پروتکلها، دپها، قراردادهای هوشمند و صرافیهای غیرمتمرکز یک بلاکچین بتواند بدون مانع باهم ارتباط برقرار کند. این ماژولاریتی به توسعهدهندگان اجازه میدهد تا از اجزای موجود در شبکه استفاده کرده و اپلکیشنهای پیچیده را زودتر و بهتر بسازند.
مدل داده شیگرا
برخلاف بلاکچینهای حسابگرا مانند اتریوم، سویی همه چیز را به عنوان شیهای مستقل در نظر میگیرند (کوین و توکن، قرارداد هوشمند، انافتی).
مزیتها؟
- مالکیت انعطافپذیر: اشیا میتواند بهگونه پویا به اشتراک گذاشته شوند، منتقل شوند، و یا قفل شوند.
- عملکرد بهتر: پردازش موازی به دلیل عدم تداخل اشیا بهطور موثرتر کار میکند.
- توسعه سادهتر: ساخت اپلیکیشنهای پیچیده آسانتر است.
تجربه کاربرپسند
تصور کنید که تراکنش شما بعد از یک ساعت نهایی شوند. تجربه شما چگونه خواهد بود؟ این همان تجربهای است که شما ممکن است با بیتکوین و اتریوم داشته باشید.
اما؛ در شبکه سویی، نهایی شدن تراکنشها کمتر از نیم ثانیه است. شما تجربه خوبی خواهید داشت.
علاوه از آن؛ کیف پولهای سویی نیز بهگونه ساخته شده است که فرد مبتدی بتواند راحت استفاده کند.
موارد استفاده سویی
شبکه سویی یک بلاکچین کامل لایه 1 است که کارها را بهتر از اکثریت رقیبان انجام میدهد. تنها ضعف سویی در این است که ظرفیت معرفی یک لایه مستقل را — مانند ونوم که لایه 0 است — روی شبکه خود ندارد.
بلاکچین سویی میتواند نیازهای بلاکچین ما را در موارد زیر برطرف کند:
- دیفای و ترینگ: سریع و ارزان برای معامله و قرض دهی و قرض گیری
- گیمینگ و انافتی: سریع و با ظرفیت بیشتر درون بازی
- پذیرش سازمانها: مناسب برای اپلیکیشنهای که مقیاسپذیری برای آنها مهم است