به معرفی وب 3 (Web 3.0) خوش آمدید!
در دنیای اینترنت وب 3:
- شما مالک داده‌های خود هستید
- واسطه‌ای برای کنترل تراکنش‌های شما وجود ندارد و
- تعاملات دیجیتالی امن، شفاف و کاربر دارای کنترل آن است.
در واقع، وب 3 نسل تکامل یافته اینترنت است که به ما اجازه می‌دهد که انتخاب کنیم که چگونه ارتباط بگیریم، پول انتقال دهیم و حتا اعتماد کنیم.
اگر شما فرد مبتدی هستید، این راهنما برای شما است و ما آن را به اجزای کوچک قابل فهم برای شما تقسیم کرده توضیح می‌دهدیم.
تاریخچه کوتاه وب
وب (Web) جز اینترنت است که با استفاده از مرورگر؛ شما می توانید از وبسایت‌ها دیدن کرده، روی لینک کلیک کنید، بخوانید تصاویر ببینید و ویدیو تماشا کنید.
چگونی استفاده از وب به مرور زمان از وب 1 شروع و به وب 3 رسیده است.
پس بهتر است که نسل‌های قبلی یعنی وب 1 و وب 2 را نیز به‌گونه خلاصه شرح دهیم تا وب 3 را بهتر بشناسیم.
وب 1: فقط خواندنی (1990 تا 2004)
شخصی بنام تیم بِرنرز لی (Tim Berners-Lee) وب را در سال 1989 اختراع کرد که پس از آن ما می‌توانیم با استفاده از اینترنت اطلاعات شریک بسازیم.
و ما نسخه وب را از شروع تا 2004 بنام وب 1 می‌شناسیم.
در وب 1 وبسایت‌ها استاتیک است. استاتیک به این معنا که فقط سازنده آن توان تغییرات و ارتباطات را داشته و کاربران صرف می‌تواند بخواند.
وب 2: خواندن و نوشتن (2004 تا حالا)
دوره وب 2 از 2004 پس از ظهور سایت‌های اجتماعی شروع شد. کابران حالا تنها اجازه خواندن ندارند، بلکه می‌تواند متن بنویسد و دیدگاه بگذارد.
شرکت‌های اینترنتی بجای اینکه تمام محتوا را خود آنها تولید کند، به کاربران اجازه داد که آنها نیز تولید کند. تولید محتوا توسط کاربران به نفع شرکت‌ها است. حالا شرکت‌ها توجه خود را صرف کارهای تکنیکی آن می‌کند و کاربران تولید محتوا.
در واقع تولید محتوا توسط کاربران، فرصت بی‌نظیر برای شرکت‌ها ایجاد کرد که درآمد تبلیغاتی به خاطر محتوای که رایگان کاربران تولید کرده بود بدست آورد.
وب 3: خواندن، نوشتن و مالک بودن
پس از راه‌اندازی شبکه اتریوم در 2014، توسط یکی از موسسان اتریوم–گاون وود، عبارت وب 3 را ضرب زد.
به باور او اطلاعات روی اینترنت در اختیار تعداد کمی از شرکت‌ها است. در واقع به اساس باور ما به این شرکت‌ها اطلاعات تولید شده است. ما باور کرده ایم که داده های خصوصی ما محافظت می‌شود و این شرکت‌ها به نفع عموم حرکت می‌کند.
اما؛ مشکل اعتماد عمومی است. شرکت‌ها بطور دایم در میان خود اطلاعات کاربران را رد و بدل می‌کند.
در دنیای وب 3، شما هم می‌خوانید، هم می‌نویسید یعنی محتوا تولید می‌کنید و هم اینکه مالک آن هستید.
وب 3 چیست؟
وب 3 نسخه جدید اینترنت است—جایی که شخص خود شما داده‌های خود را کنترل می‌کنید، برنامه‌های روی شبکه غیرمتمرکز راه‌اندازی می‌گردد، و تراکنش‌ها (انتقال دارایی‌ها) بدون واسطه مانند بانک اجرا می‌گردد.
برای جامه عمل پوشاندن این موارد، وب 3 قدرت تصمیم گیری را به کاربران تحویل می‌دهد.
اما چگونه؟
وب 3 از بلاکچین‌ها، ارزهای دیجیتال، و توکن‌های غیرقابل معاوضه برای تحویل قدرت به کاربران استفاده می‌کند.
موارد زیر نمونه‌های استفاده وب 3 است:
- انتقال وجه بدون واسطه است: با استفاده از بلاکچین شما می‌توانید پول بدون واسطه مانند بانک ارسال و یا نگهداری کنید
- اطلاعات هویتی خود را در اختیار دارید: مثلا شما نیاز ندارید که اطلاعات شخصی خود را به شرکتی مانند فیسبوک یا گوگل واگذارید. معلومات شخصی شما در دنیای وب 3 خصوصی باقی می‌ماند.
- از اپلیکیشن‌های غیر متمرکز استفاده کنید: در اپلیکیشن‌های غیر متمرکز قوانین از پیش تعیین شده است و نهادی یا شخصی به تنهایی قدرت تصمیم گیری ندارد
- وب 3 به اساس عدم اعتماد است: قوانین از پیش تعیین شده است و شما نیاز به اعتماد ندارید.
- استفاده از وب 3 نیاز به اجازه کسی ندارد: برای نمونه دسترسی به شما به اتریوم و بیت‌کوین آزاد است و کسی توان تحریم را ندارد
ویژگی‌های کلیدی وب 3
ویژگی به عملکرد یا ظرفیت یک سیستم، یک محصول، و یا یک خدمت گفته می‌شود که برای یک هدف استفاده شده و از دیگران متمایز می‌سازد.
وب 3 یک ویژگی مشخص ندارد. بلکه ویژگی‌ها دارد که بعضی از آنها عبارت اند از:
تکنولوژی بلاکچین
یک بلاکچین، یک دفتر کُل دیجیتالی غیرمتمرکز است که تراکنش‌ها را در کمپیوتر‌های شبکه که در سرتاسر دنیا پخش می‌باشند، طوری اجرا و از آن نگهداری می‌کند که؛ داده‌های آن امن، شفاف، و غیرقابل تغییر است.
دنیای وب 3 از بلاکچین برای برای ایجاد اینترنت غیر متمرکز استفاده می‌کند که در آن:
- نیاز به یک شرکت متمرکز مانند تیک تاک نیست
- هویت شما پنهان باقی می‌ماند
- و دارایی های شما مانند توکن‌های غیر قابل معاوضه و ارز تان در کنترل خود شما است نه بانک
پُست مرتبط: بلاکچین چیست: معرفی کامل برای مبتدی‌ها
تمرکز زدایی
در وب 3 بلاکچین مانند بلاکچین بیت‌کوین غیرمتمرکز است که هیچ؛ سازمان‌های مستقل غیر متمرکز یا داو (Decentralized Autonomous Organizations – DAOs) نیز وجود دارد.
قدرت تصمیم گیری در داو در اختیار فرد یا گروه خاصی نیست. بلکه به اساس قرادادهای هوشمند و خودکار کار می‌کند.
ورود به این شرکت‌ها آزاد است. شما می‌توانید در تصمیمات آن با داشتن توکن آن نهاد سهم بگیرید. یعنی در مالکیت آن سهیم شوید. دارندگان توکن داو می‌تواند برای اینکه چگونه منابع مصرف شوند رای دهند و قرارداد هوشمند، خودکار آن را اجرا می‌کند.
تمرکززدایی تنها در مورد دارایی مالی نیست. بلکه در ذخایر داده‌ها نیز است که فایل کوین نمونه آنها است.
مالکیت و کنترل داده‌ها توسط کاربران
به‌طور سنتی شما باید برای هر پلتفورم یک حساب جداگانه بسازید. برای مثال؛ در فیسبوک، ایکس، و یا هر وبسایت دیگر شما باید جداگانه حساب بسازید. اگر بخواهید نام خود را تغییر دهید، باید در هر پلتفورم جداگانه این کار را انجام دهید. در بعضی موارد شما می توانید با ارائه اطلاعات شخصی خود از طریق فیسبوک یا گوگل وارد یک پلتفورم شوید. اما مشکل اصلی هنوز پابرجا است. این پلتفورم‌ها برای ایجاد حساب، مشخصات قابل شناسایی شما را می‌خواهد و می‌تواند هر زمان که لازم دید شما را با یک کلیک شما را از استفاده پلتفورم خود محروم کند.
وب 3 این مشکل را با تکنولوژی تمرکززدایی و بلاکچین حل می‌کند. در وب 3 شما نیاز به اجازه کسی برای استفاده از یک پلتفورم ندارید، کسی توان محروم کردن شما را ندارد، و با یک حساب والت (کیف پول) می‌توانید از تمام پلتفورم‌ها در اکوسیستم مربوط استفاده کنید.
توکن سازی و اقتصاد کریپتو
در وب 3 شما می‌توانید تقریبا همه چیز را توکن بسازید.
برای نمونه، شما می‌توانید اوراق قرضه شرکت خود را روی بلاکچین عرضه کنید که با قرارداد هوشمند کار کند. به دلیل شفافیت بلاکچین می‌توانید سرمایه‌گذار بیشتر جذب کنید.
در ضمن، می‌توانید توکن مخصوص خود را معرفی کنید. برای نمونه، اگر هدف ساخت دیفای دارید، می‌توانید برای توکن معرفی کنید. یا حتا ارز میم بنام خود معرفی کنید. البته اگر موفق بشوید.
کاربردهای وب 3
کاربردهای وب 3 اشاره به این دارد که نسل سوم اینترنت چگونه کار می‌کند.
بلاکچین نقش ستون وب 3 را داشته و امکان توسعه خدمات و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز مانند موارد زیر را دارند:
- توکن‌های غیر قابل معاوضه—دارایی دیجیتالی بوده که در بلاکچین نگهداری می‌شود. این دارایی‌ها مانند ارز دیجتیال قابل معاوضه یعنی تقسیم نیست. نمونه‌های بارز آن نقاشی‌هایی است که روی بلاکچین عرضه می‌گردد.
- دیفای—بلاکچین‌های غیرمتمرکز برای سیستم مالی غیرمتمرکز یا دیفای استفاده می‌شود. یک دیفای برای همه خدمات ارائه کرده و مانند بانک اختیار گزینش مشتری یا تغییر شرایط و ضوابط را ندارد. ورود همه آزاد است. و به اساس شرایط و ضوابط از پیش تعیین شده قرارداد هوشمند کار می‌کند.
- ارز دیجتیال—انتخاب بدیل پول فیات است. ارز که مرز نمی‌شناسد و کنترل نمی‌گردد. ارزش آن به اساس قانون بازار کار می‌کند.
- دپ—اپلیکیشن‌های غیر متمرکز بوده و خدمات روی بلاکچین ارائه می‌کند.
- پل های زنجیره ای—در عصر وب 3، بلاک چین های متعددی وجود دارد و پل های زنجیره ای نوعی ارتباط بین آنها را فراهم می کند.
- داو—یا سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز حکومت‌داری و قدرت تصمیم‌گیری را غیرمتمرکز می‌سازد
- قراردادهای هوشمند—توافق‌های الزام‌آور میان اشخاص است که حقوق و تکالیف طرفین آن را کُدهای کمپیوتری تعیین کرده و قابل انکار نیست. چرا؟ چون قرارداهای هوشمند بگونه‌ای ساخته می‌شود که امکان انکار را نابود کرده و بدون تبعیض انجام می‌شود.
یادداشت: این پُست ناتکمیل است
