یک دفتر کل توزیع شده مانند صفحه گسترده (Spreadsheet) یک حسابدار نیست. این یک دفتر دیجیتالِ شفاف، غیرقابل تغییر و اشتراک‌گذاری شده در سرتاسر جهان است که نظام پولی را متحول می‌کند.
این فناوری که اغلب تکنولوژی دفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger Technology — DLT) نامیده می‌شود، پایه و اساس تزلزل‌ناپذیر هر ارز دیجیتال اصلی، از بیتکوین گرفته تا اتریوم، را تشکیل می‌دهد.
اما برای درک نحوه کار ارز دیجیتال، ابتدا باید این دفتر اساسی را که همه چیز را ثبت می‌کند، درک کنید.
دفتر کل توزیع شده چیست؟
قبل از اینکه این دفتر را شرح دهیم، اجازه دهید که بار اول «دفتر کل» و بعد نسخه «توزیع شده» را شرح دهیم. این‌گونه درک این موضوع خیلی راحت می‌گردد.
دفتر کل (Ledger) یک کتاب حسابداری است که در آن هر حساب یک صفحه مخصوص خود را دارد.
مانند:
- مشتریان: صفحه حساب احمد، صفحه حساب محمود….
- بانک‌ها: بانک صادرات، بانک تجارت، عزیزی بانک، میوند بانک….
- محصولات: فرنیچر، یخچال، اتو، و….
- مصارف: غذا، کرایه دفتر، تیل/بنزین و….
- و همین‌طور ادامه دارد.
تصور کنید که شما حسابدار هستید که رئیس شما می‌خواهد که حساب مشتری احمد را برایش تحویل دهید. شما صفحه حساب احمد را از دفتر کل برای ایشان نشان می‌دهید که چه وقت، چه مقدار، و چه و چه خریداری کرده است. در آخر صفحه نیز موجودی را نشان می‌دهد که ایشان قرضدار هست یا نیست.
و سخن مهم: این کتاب فقط در دسترس شرکت و کارمندان مجاز است. فرد بیرونی به آن دسترسی ندارد مگر اینکه قانون حکم کند.
خُب. برویم سمت نسخه توزیع شده دفتر کل.
دفتر کل توزیع شده مانند دفتر کل حسابدار برای هر حساب یک صفحه جداگانه (دیجیتالی) جداگانه دارد. برای مثال، حساب احمد، حساب محمود، میم‌کوین‌ها، قراردادهای هوشمند و… هر کدام برای خود یک صفحه در دفتر کل یک بلاکچین دارند.
چرا عبارت توزیع شده؟ چون این دفتر در سرتاسر دنیا میان کمپیوترهای شبکه توزیع شده است تا از کنترل یک فرد یا نهاد خاص بیرون شده، شفاف، غیرقابل تغییر و… گردد.
شما می‌توانید تراکنش‌های و کارمزد تراکنش یک حساب شخصی مانند موجودی، دارایی‌ها، معاملات یا تراکنش‌ها و کارمزد که او پرداخت کرده است ببیند.
در کجا می‌توانید ببینید؟ هر بلاکچین از خود یک یا چندین کاوشگر و اسکنر دارند. شما می‌توانید در آنجا داده‌های دفتر کل را تماشا کنید.
برای نمونه؛ اسکرین شات زیر از کاوشگر تون‌ویور (TonViewer) و صفحه حساب بایننس در دفتر کل توزیع شده بلاکچین تون است.
تفاوت دفتر کل حسابدار با دفتر کل توزیع شده
در حالیکه هدف هر دو کتاب سازمان‌دهی حساب‌ها است، اما؛ سه تفاوت کلیدی دارند
نگهدارنده کتاب
دفتر کل سنتی توس توسط شرکت و یا یک نهاد سومی با اعتماد مانند بانک نگهداری می‌شود. برای نمونه بانک به حساب پولی و مالی یک شرکت دسترسی دارد. در صورت درخواست از جانب شرکت پول ارسال و دریافت می‌کند.
اما؛ دفتر کل توزیع شده در دنیای کریپتو در سرتاسر دنیا پخش است. همه می‌تواند در نگهداری و امنیت آن سهم بگیرید. در ضمن، این کتاب توزیع شده دارای مالک نبوده و مدام بروزرسانی می‌گردد.
وارد کننده داده‌ها
در کتاب‌های حسابداری سنتی دفتر کل، کتابدار یا حسابدار می‌تواند داده‌ها را وارد کند و یا تغییرات بیاورند. در صورت ضرورت ممکن است که حسابرس نیز بتواند داده‌های جدید وارد یا تغییرات بیاورند.
در حالیکه؛ دفتر کل توزیع شده قابل تغییر و بازنویسی نبوده و با رمزنگاری امنیت آن حفظ می‌گردد. شما فقط می‌توانید داده‌های جدید در دفتر کل کریپتو اضافه کنید، حذف یا تغییرات آورده نمی‌توانید. همین که توسط شبکه تایید گردید، دایمی می‌گردد..
شفافیت
سوم، دفتر کل حسابداری فقط برای کارمندان مجاز، مدیران ارشد شرکت و ممکن است که دولت نیز بتواند دسترسی باشند. خیلی از کارمندان، مشتریان، قرض‌دهندگان و شرکای تجازی شرکت به آن دسترسی ندارد.
اما؛ دفتر کل توزیع شده مانند آب ذلال شفاف است. همه می‌تواند ببیند تراکنش‌های کیف پول یک فرد یا افراد را مشاهده کند بدون اینکه هویت اصلی مانند نام دارنده آن مشخص گردد.
چرا دفتر کل توزیع شده مهم است؟
قدرت واقعی دفاتر کل توزیع‌شده در اعتماد بدون واسطه نهفته است.
به‌طور سنتی؛ ما به نهاد‌های متمرکز مانند بانک، دولت و شرکت‌ها برای تایید و ثبت تراکنش‌های پولی وابسته بودیم. و اگر از این‌ها استفاده کنیم، حالا هم وابسته می‌شویم.
یک دفتر توزیع شده کل این ماجرا را برعکس می‌سازد. بجای اینکه یک نهاد متمرکز به عنوان حافظ واقعیت عمل کند، این دفتر میان مشترکین زیادی به اشتراک گذاشته می‌شود.
و این طرح مزایای زیر را به همراه دارند.
- شفافیت: هر مشترک می‌تواند عین نسخه را ببیند. پس از اینکه داده‌ها وارد شد، دایمی شده و بدون توافق عمومی ممکن نیست.
- مقاومت: به‌خاطر اینکه کاپی‌های کتاب در میان کمپیوتر در سرتاسر شبکه توزیع شده است، نقطه ناکامی واحد وجود ندارد. حتا اگر بعضی از اشتراک‌کنندگان تلاش برای تخریب کند و یا اینکه حمله کند، شبکه به کار خود بدون اینکه آسیبی ببیند ادامه می‌دهد.
- موثریت: استفاده از تکنولوژی دفتر کل کریپتو موثر‌تر است. شما می‌توانید فوری بدون قید و شرط و آنی پول و دارایی خود را روی چین انتقال دهید. مانند بانک نیست که روزها طول بکشند و شما نیاز به اجازه آنها داشته باشید.
- امنیت: رمزنگاری به این نوع کتاب اعتماد می‌آورد — بدون اینکه طرف مقابل را حتا بشناسید
- تنوع کاربرد: دفتر کل توزیع شده فقط انتقالات پول را ثبت نمی‌کند. بلکه شما می‌توانید از آن برای در زنجیره عرضه و هویت دیجیتالی نیز استفاده کنید.
سخن پایانی
در دنیای ارز دیجیتال از دفتر کل دیجیتالی استفاده می‌کند که در میان کمپیوترهای شبکه توزیع شده است.
ما به آن دفتر کل توزیع شده یا دفتر کل کریپتو نیز می‌گوییم.
این دفتر برخلاف دفتر کل حسابداری شفاف، غیر قابل تغییر، پخش شده در میان کاربران و از امنیت بیش‌تر برخوردار است.
به دلیل ویژگی‌های چون شفافیت، امنیت، عدم متمرکز در دست یک نهاد یا فرد واحد از اهمیت خاص برخوردار است.
